Arcade Oyunları (Arcade Games)
Bir "arcade oyunu" (jetonlu oyun ya da ticari oyun makinesi gibi isimler de kullanılmaktadır) genellikle aile eğlence merkezleri (family entertainment center - FEC), restoranlar ve gibi işletmelere kurulan ve jetonla çalışan bir eğlence makinesidir. Teknolojinin ilerlemesi ve POS cihazları, kağıt para okuyucuları (bill selector) gibi araçların yaygınlaşması ile jeton kanalının (coin acceptor, coin selector) yanı sıra kredi kartı ve kağıt paralar da arcade oyunlarında kullanılmaya başlanmıştır. Arcade oyunları çoğunlukla beceriye dayalı oyunlardır. Video oyunları, pinball makineleri, elektromekanik oyunlar, ödül oyunları (redemption games) bunlardan bazılarıdır.
Arcade oyunları genel olarak beceri oyunları olarak kabul edilir ve şans unsurları içermez ya da şans etkisi oldukça kısıtlıdır. Bu yönleriyle, slot makineleri gibi yalnızca şansa dayalı olan oyunlardan ayrışırlar.
Yazımızda yaygın olarak kullanılmış veya kullanılmakta olan arcade oyun çeşitlerini kısaca tanıtmaya çalışacağız.
Arcade oyunlar içindeki en geniş kategori olan video oyunları ilk olarak 1970'lerin başında tanıtılmıştır ve Pong ticari anlamda başarıyı yakalayan ilk oyun olmuştur. Arcade video oyunları, oyuncunun kullandığı oyun aracından gelen girdileri almak ve bunu bir monitör veya televizyon seti gibi elektronik bir ekrana aktarmak için elektronik veya bilgisayarlı devreler kullanır.
Karnaval oyunları, panayır ve karnaval meydanlarında oynanan ve işletilmesi için personele ihtiyaç duyulan popüler oyunların otomatik versiyonları veya varyasyonlarıdır. Bu oyunlar genellikle bir ödül veya geri ödeme bileti (ticket) için oynanır. Yaygın örnekler arasında Skee-Ball ve Whac-a-Mole (tokmak oyunu) bulunur.
Elektromekanik oyunlar, oyun kasasında bulunan eşyaları hareket ettirmek için oyuncunun bazı elektronik devreler ve mekanik eylemlerinin bir kombinasyonu üzerinde çalışır. Bu oyunlar genellikle makine mühendisliği teknolojisini motorlar, switchler (anahtarlar), rezistörler, solenoidler, röleler, ziller, sesli uyarılar ve elektrik ışıkları gibi çeşitli elektrik bileşenleriyle birleştirir ve tamamen elektronik oyunlar ile mekanik oyunlar arasında bir yerde yer alır. Spor oyunları (basketbol makinesi, boks makinesi, air hockey vs.), yarış oyunları (araba yarışı, motor yarışı, simülatörler vs.), savaş ve hedef vurma oyunları bu kategoride yer alır.
Ödül oyunları (redemption games), ödülleri almak için gereken biletler (ticket) için oynanan oyunlardır. Oyuncu oyun sırasında gösterdiği performansla doğru orantılı olacak şekilde bilet kazanır. Oyunun kendisi herhangi bir arcade oyunu olabilir ve alınan bilet sayısı oyuncunun puanına bağlıdır.
Bu kategoriler dışında oyuncak yakalama (oyuncak kapma) oyunları, fotoğraf kabinleri (photo booths) gibi kategoriler de bulunmaktadır.
1971'de video oyunlarını çalıştıran ana bilgisayarları jetonla çalışan bir kasaya yerleştirmek için yapılan birkaç girişimden sonra, Galaxy Game ve Computer Space, Atari 1972'de ilk başarılı arcade oyunu olan Pong'u piyasaya sürdü. Sonraki birkaç yıl içinde arcade oyun yapımcılarının sayısı büyük ölçüde arttı; bunlar arasında Midway, Bally, Williams, Sega ve Taito gibi elektromekanik oyunlar yapan birkaç şirket de vardı. 1978'de Taito'nun Space Invaders'ıyla başlayan ve Pac-Man (Namco, 1980), Missile Command (Atari, 1980) ve Donkey Kong (Nintendo, 1981) ile devam eden yeni bir arcade video oyunları dalgası ortaya çıktı. Ancak arcade video oyunlarının altın çağı, 1983'te piyasaya aşırı fazla sayıda oyun çıkması, ev tipi video oyun konsolları ve bilgisayarların etkisiyle sona erdi.